A shohin kafshët? A e kanë ato të nevojshëm ndriçimin gjatë natës? Cili është ndikimi i ndriçimit tek kafshët e prodhimit? Sa duhet të jetë intensiteti i ndriçimit dhe a duhet të ndryshojë ai gjatë 24 orëve? Cili është sistemi i duhur i ndriçimit? Këto dhe shumë pyetje të tjera lidhur me ndriçimin do ti trajtojmë në këtë artikull që adreson një nga problemet shpeshherë të neglizhuara në menaxhimin e fermës. 

Ndjeshmëria dhe reagimi ndaj ndriçimit ndodh kudo dhe ka ndikim mbi çdo specie, ndërsa në botën e kafshëve kjo ndjeshmëri është më e theksuar në gjedhë, të imta dhe një-thundrakë. 

Duke qenë se gjedhi ka një perceptim të dobët në brendësi të ambienteve, vlen të mbani parasysh veçanërisht rëndësinë e ndriçimit për këtë kategori duke siguruar që në ambientet e stallave të mos ketë zona të errëta. Kjo, pasi kur lopët përballen me zona të errëta si në dysheme apo objekte të errëta para tyre, ato stepen, temben dhe ndalojnë lëvizjet. 

Pra, zonat e errëta dhe të pa ndriçuara ndikojnë negativisht në sjelljen e dëshiruar të kafshëve duke shkaktuar stres. Por, duke siguruar një shpërndarje optimale të dritës, ju mundësoni që njollat ​​e errëta të parandalohen, të stimuloni reagimet dhe lëvizjet e duhura të kafshëve, duke bërë të mundur që ato të ndihen më të qeta dhe të ulin nivelin e stresit të tyre. Natyrisht, pozicioni i duhur i ndriçuesve luan një rol të rëndësishëm përsa i përket ndikimit të ndriçimit në aktivitetin e kafshëve. Ndaj, përpara se të ndërtoni një stallë ose të modifikoni një stallë ekzistuese, ju rekomandojmë të përgatisni një plan ndriçimi të mirë menduar, mbi bazën e të cilit duhet të merrni vendimet e duhura lidhur me ndriçimin, pozicionimin e ndriçuesve, llojin e ndriçuesve dhe kohën e përdorimit të tyre.  

Por, le të trajtojmë më në detaje rëndësinë që ka ndriçimi përsa i përket prodhimit, riprodhimit, shëndetit dhe mirëqenies së kafshëve.

Mbani parasysh se drita është një aspekt themelor i jetës së gjallesave, duke ndikuar në rutinën e përditshme dhe mirëqenien e përgjithshme të tyre. Ndriçimi siguron:

1. Rregullimin e normave të fjetjes

Ciklet e dritës luajnë një rol të rëndësishëm në rregullimin e normave të fjetjes. Kafshët me regjim ditor, të cilat janë aktive gjatë ditës, ndikohen nga sinjale të lehta për të përcaktuar kohën se kur duhet të zgjohen dhe kur duhet të flenë, ndërsa kafshët me regjim nate kanë modelin e kundërt. Prishja e këtyre regjimeve mund të sjellë si stres ashtu edhe probleme me shëndetin e kafshëve. Duke menaxhuar siç duhet ciklet e dritës, ju mundësoni që kafshët të marrin pushimin që u nevojitet, duke promovuar mirëqenien e përgjithshme të tyre. 

Ju mund të përdorni ndiçimin e ftohtë në zonat më aktive të stallës për t'i mbajtur kafshët në gjendje aktive dhe të angazhuara. Ndriçimi i ftohtë duke imituar dritën natyrale gjithashtu ndikon në rritjen e prodhimit të qumështit, pasi siç theksuam ndriçimi i ftohtë nxit aktivitetin e tyre dhe për pasojë rrit nevojën për një ushqyerje më të mirë, që do të thotë më shumë prodhim qumështi. Ndërkohë, ju rekomandojmë veçanërisht në stalla të mëdha dhe kurdoherë të jetë e mundshme, të siguroni ndriçim të ngrohtë në zonat e qetësisë së kafshëve, gjë që nxit krijimin e një mjedisi të butë, të qetë dhe përmirësues të mirëqenies së tyre. 

2. Ndikimi në mënyrën e të ushqyerit

Ekspozimi ndaj dritës gjithashtu ndikon në mënyrën e të ushqyerit. Mbani parasysh se shumë kafshë, duke përfshirë dhe ato prodhuese, preferojnë të hanë gjatë orëve të ditës me ndriçim natyral. Ndaj, duke siguruar një ndriçim të qëndrueshëm, ju ndihmoni që kafshët të ruajnë orare të rregullata të ushqyerjes, një faktor ky thelbësor për rritjen dhe produktivitetit. Nëse ju siguroni që kafshët të kenë një mjedis të ndriçuar në mënyrë të qëndrueshme, i keni garantuar atyre një mundësi më të mirë për ta shndërruar ushqimin në qumësht si dhe një shëndet më të mirë. 

3. Rregullimi i sistemit hormonal

Drita ndikon në procese të ndryshme fiziologjike, duke përfshirë edhe prodhimin e hormoneve. Ekspozimi ndaj dritës ndikon në prodhimin e hormoneve të tilla si  melatonina, hormon që ndikon në rregullimin e gjumit, pasi melatonina aktivizohet në errësirë. Përgjithësisht, lopët flejnë për rreth 4 orë në 24 orë. Cikli i gjumit tek lopët përbëhet nga një “Lëvizje jo e Shpejtë e Syve” që zakonisht zgjat 5-8 minuta dhe një “Lëvizje e Shpejtë e Syve” që zakonisht zgjat 3-4 minuta. Ndaj, menaxhimi i duhur i dritës ndihmon në ruajtjen e ekuilibrit të hormoneve, duke sjellë një gjumë më të mirë si dhe një jetë më aktive të kafshëve. 

4. Rritja e cikleve riprodhuese

Drita është një faktor kryesor në rregullimin e ciklit të riprodhimit. Shumë kafshë riprodhohen në mënyrë sezonale, ku drita vepron si sinjal për periudhat e çiftëzimit. Ndaj, ju duke menaxhuar dritën siç duhet, ndikoni në përmirësimin dhe suksesin e mbarështimit dhe të efiçencës në riprodhim. Pra, duke stimuluar ciklet e dritës natyrore, ju mund të rrisni shkallën e fertilitetit dhe të arrini rezultate më të mira të mbarështimit.

5. Dinamikë rritje dhe produktivitet më i mirë 

Ekspozimi i vazhdueshëm ndaj dritës promovon rritje dhe produktivitet më të mirë. Kafshët me orare të rregullta të ndriçimit kanë tendencën të rriten më shpejt dhe të konvertojnë ushqimin në peshë në mënyrë më efiçente. Gjithashtu, ekspozimi i duhur ndaj dritës rrit ndjeshëm produktivitetin, duke sjellë jo vetëm rritje të prodhimit, por edhe kafshë më të shëndetshme.

6. Reduktimi i stresit dhe shtimi i rehatisë

Mbani parasysh, menaxhimi i duhur i dritës ndikon ndjeshëm në mirëqenien e kafshëve. Ciklet e qëndrueshme të dritës ulin stresin duke nxitur gjumin e rregullt dhe të ushqyerit e duhur, faktorë këta që janë thelbësorë për reduktimin e ankthit dhe stresit. Ndaj, duke garantuar ndriçimin e mjaftueshëm në stalla ju i ndihmoni kafshët të lëvizin në mënyrë të sigurtë, të ulin rrezikun e lëndimeve, dëmtimeve, si dhe të rrisin rehatinë e tyre të përgjithshme.

Klikoni këtu në se dëshironi të dini më shumë lidhur me Strategjitë Praktike mbi Ndriçimin