Mjedra bën pjesë  në grupin e pemëve manore me vlera të larta ushqyese dhe ekonomike. Ajo është e pasur me vitamina, minerale dhe antioksidantë. Nga një kupë me mjedra ju siguroni 54% të nevojave tuaja për vitaminë C, 12% për vitaminën  K, 6% folat, 5% të vitaminës E, hekurit dhe potasit dhe 41% të nevojave ditore për magnez. Gjithashtu ajo përmban vitaminën B-6, kalciumin, magnezin, zinkun dhe bakrin si dhe antioksiduesit alfa dhe beta-karoten. 

Pse duhet të kultivojmë mjedrën?
Në krahasim me shumë pemë të tjera, mjedra ka disa përparësi si: 

• Mund të kultivohet në toka pak më të dobëta;
• Nuk ka kërkesa të veçanta klimatike;
• Hyn shpejt në prodhim dhe jep prodhim të rregullt;
• Mundëson qarkullimin e shpejtë të kapitalit;
• Rreziku i prodhimit është i vogël;
• Teknologjia e prodhimit është e thjeshtë;
• Është kulturë intensive që mundëson punësimin e një numri të konsiderueshëm njerëzish (femra, fëmijë, njerëz të moshuar etj.,).

Në Shqipëri, fermerët e kanë përqafuar kultivimin e mjedrave, duke parë potencialin e madh të këtij fruti dhe kërkesat në rritje për të.

Cilat janë kërkesat e mjedrës për klimën dhe tokën?
Kërkesat për kushtet klimatike. Për kultivimin e mjedrës më të përshtatshme janë rajonet me:

• klimë mesatare, me temperaturë mesatare mujore rreth 10°C; 
• reshje vjetore 800 - 1000 mm, me shpërndarje të rregullt të tyre; 
• verë të freskët. 

Rekomandohet që rajonet më të favorshëm për kultivimin e mjedrës të zgjidhen në lartësi mbi nivelin e detit  deri 1000 m, afër maleve të dominuar nga druri i ahut

Kërkesat për tokën: Për kultivim të suksesshëm mjedra kërkon tokë:

• me shtresë të punueshme të thellë mbi 1 metër; 
• të shkrifët; 
• të përshkueshme nga uji. 

Tokat malore dhe aluvionale  janë tipat më të favorshme për kultivimin e mjedrës. Tokat skeletore dhe tokat e rënda janë toka të papërshtatshme për kultivim të mjedrës.

Si të veproni për ngritjen e pemishtes me mjedër? 
Zgjedhja e vendit: Për ngritjen e pemishtes së mjedrës rekomandohen toka me:

• Ekspozicion (drejtim) verilindore ose veriperëndimore;
• Pjerrësi deri 10%;
• Parcela për ngritjen e pemishtes duhet të jetë mirë e ndriçuar nga dielli;
• Të mbillen sa më larg mjedrës së egër;
• Nuk rekomandohet të mbillet në vendet ku më parë ka pasur: luleshtrydhe, mjedra, manaferra, hardhi, domate, patate, patëllxhan, spec ose me pemishte të vjetra mjedre për shkak të sëmundjeve të ngjashme;
• Preferohet të mbillet në parcelat ku më parë ka pasur të mbjella  bimët bishtajore dhe drithërat.

Kujtesë: Analiza e tokës duhet të bëhet disa muaj para fillimit të mbjelljes dhe është e detyrueshme. 
Nivelimi sipërfaqësor i tokës bëhet me qëllim realizimin e një kullimi sa më të përsosur dhe mos krijimin e pellgjeve të ujit sipërfaqësorë, të cilat ndikojnë negativisht në rritjen e zhvillimin e kësaj kulture.

Plehërimi i mjedrës gjatë ngritjes së pemishtes 
Para mbjelljes,  bëhet plehërimi me pleh stalle rreth 25 -50 ton/ha dhe pjesa tjetër e nevojave për elementë ushqyes plotësohet me plehra minerale mbështetur nga rezultatet e analizave të tokës. Rekomandohet përdorimi i plehut të kalbur mirë të stallës (gjedheve, deleve, dhive). 

Kujtesë:  Nëse plehu i stallës nuk është i kalbur mirë nuk realizohen rendimente të larta në prodhimin e mjedrës. 
Përgatitja e tokës për mbjelljen në vjeshtë bëhet në shtator deri nga mesi i tetorit. Plugimi bëhet në thellësi 30-40 cm, pastaj bëhet shkriftimi me frezë dhe mjete tjera shkrifëruese.

Mbjellja e mjedrës: Koha e mbjelljes 

• Koha më e përshtatshme është vjeshta e vonë dhe 
• pranvera e hershme.

Moti i vrenjtur është më i përshtatshëm për mbjelljen e fidanëve. Mbjellja praktikohet herët në mëngjes ose pasdite vonë. 
Kujtesë:  Nëse fidanët e përgatitura për mbjellje nuk mbjellën brenda 3 orëve, duhet patjetër të shtratifikohen (vendosen në një kanal dhe mbulohen me dhe).

Zgjedhja e fidanëve për ngritjen e pemishtes me mjedër 
Gjatë ngritjes së fushave me mjedër nuk duhet të përdoret fidanë me prejardhje nga rritjet e pemishteve të vjetra prodhuese, sepse materiali i tillë mund të jetë i infektuar, si dhe me potencial të zvogëluar prodhues. Gjithashtu, materiali nga pemishtet e vjetra prodhuese mund të jetë me prejardhje nga farërat që kanë rënë në tokë dhe nga ato janë formuar bimët të cilat kanë humbur veçoritë e pastra të llojit.

Fidani standard i mjedrës duhet të jetë me këto karakteristika:

• Gjatësia e fidanit 50 cm, 
• Trashësia mesatare e fidanit 8 - 12 mm, 
• Me sistemin rrënjor jo më pak se 8 – 10 rrënjë kryesore, 
• Rrënjët me gjatësi 12 – 20 cm, trashësi 2 mm, me rrënjëza dhe qimëza anësore.

Përgatitja e fidanit për mbjellje dhe mbjellja 
Para mbjelljes, fidanëve të mjedrës ju shkurtohen rrënjët në gjatësinë prej 10 - 15 cm, kurse pjesa mbitokësorë e fidanit shkurtohet në gjatësi 20 cm si dhe të ketë të paktën  3 – 4 sytha.

Teknika e mbjelljes së mjedrës 
Mjedra mbillet në: ngastra të sheshta ose lehe (vllaja). 
Në tokat me drenazhim të dobët duhet të mbillet në lehe (vllaja), të ngritura me dimensione në lartësi 25 cm dhe gjerësi 60 cm.         

Distanca e mbjelljes

• Distanca në mes të rreshtave duhet të jetë 2.2 – 2.5 m;
• Distanca e bimëve brenda rreshtit 25 – 40 cm (3 – 4 bimë për një metër gjatësi).

Thellësia e mbjelljes
Fidanët e mjedrës mbillen në thellësi në të cilën kanë qenë në fidanishte para nxjerrjes, por në praktikë për shkak të ngjeshjes së dheut, mbillen 3-4 cm më thellë. Fidanët duhet të mbjellën pjerrtas në kënd prej 45°, me qëllim që lastarët e rinj  të dalin nga sythat e rrënjës. Mbjellja mund të bëhet me gropa ose kanale/hulli të hapura me mjete mekanike ose krahë.

Kujtesë: Nuk rekomandohet shtypja e fidanëve me këmbë gjate mbjelljes por vetëm me dorë, për shkak se rrënjët janë shumë të ndjeshme.
Menjëherë pas mbjelljes së fidanëve, vendoset sistemi i ujitjes me pika. Është e domosdoshme ujitja e fidanëve sipas nevojës, 2-3 herë. Kur lastarët e rinj arrijnë lartësinë 20 - 25 cm, atëherë pjesa e mbetur e fidanit të vjetër pritet dhe  largohet. Barishtet e këqija në vitin e parë duhet të hiqen me dorë dhe jo me prashitje me qëllim që mos të  lëvizet sistemi rrënjor. Fidanë të mirë të mjedrës konsiderohen ato fidanë kur gjatë vegjetacionit nga secili fidan i mbjelle dalin 2 – 3 lastarë të rinj.  

Sistemet e kultivimit të mjedrës 
Ekzistojnë dy sisteme të kultivimit të mjedrës: 

• me kaçubë; 
• sistemi spalier i cili mund të jetë spalier vertikal dhe spalier V.

Sistemin  spalier vertikal në varësi nga vendosja e telit e kemi dy tipash: 

• sistemi spaier “I” ku në shtyllat shtrihet një fije teli dykatëshe ose trekatëshe
• sistemi spalier “T” ku në shtyllat shtrihen në çdo kat dy fije teli paralel horizontalisht.

Sistemi spalier vertikal sot paraqet sistemin standard më të mirë për kultivimin e kësaj kulture.

Klikoni këtu nëse dëshironi të dini më shumë për Cilat janë përkujdesjet në pemishtet e mjedrës?