VARIETETET, MBJELLJA DHE KULTIVIMI I RILKËS




Cila është struktura varietore e rekomanduar?
Kultivarët e rilkës janë të shumtë dhe diferencohen në bazë të formës dhe gjatësisë së frutrrënjorit, të ngjyrës së tij dhe të përshtatshmërisë ndaj kultivimit në mjedise të ndryshme.

  • Kultivarë me frutrrënjorë të rrumbullakët ose ovalë (diametri 2-3cm);
    Në këtë grup mund të përmendim këto kultivarë: “SaksaF1” dhe “Donar F1”, të cilët janë shumë të hershëm, me gjethe të shkurtëra; “Gudar F1”, i përshtatshëm për kultivim në pranverë dhe vjeshtë; “Isar F1” dhe “Inca F1”, të përshtatshëm për kultivim veror; “Wernar F1”, i cili është i përshtatshëm për klimë të ngrohtë, kultivohet gjatë pranverës, verës vjeshtës.
  • Kultivarë me frutrrënjor mesatarisht të gjatë (5-10 cm gjatësi). 
    Në këtë grup mund të përmendim “Mezzo lungo di Torino”, “Bup” etj.
  • Kultivarë me rrënjë të gjata(10-20 cm gjatësi).
    Në këtë grup mund të përmendim kultivarin “Candela di ghiaccio”.

REKOMANDIM! FERMERI QË VENDOS TË MBJELLË RILKË, DUHET TË KETË PARASYSH KËTA VEÇORI TË SAJ:

  • Tokat e rënda japin frutrrënjor të deformuar ose me formë unazore, kurse tokat që thahen shpejt japin frutrrënjor pa cilësi (sfungjeror, me shije pikante dhe të çarë për së gjati).
  • Rilka është shumë e ndjeshme ndaj kripëzimit të lartë, mungesës së zinkut, borit dhe magnezit.
  • Duhet të mbahet parasysh fakti, që rilka përvetëson me lehtësi azotin nitrik, duke kaluar shumë shpejt edhe pragun e sigurisë, duke ndikuar kështu  negativisht në ekuilibrin e bimës dhe në uljen e vitaminës C.
  • Për të përmirësuar cilësinë e frutrrënjorëve, të gjetheve dhe konservimin e prodhimit pas vjeljes, me plehërim gjethor me spërkatje, i mikroelementëve zink dhe magnez.
  • Në periudhën e verës duhet që të shmangen streset ujore dhe termike, sepse këto favorizojnë fortëzsimin e frutrrënjorit, lulëzimin e parakohshëm dhe rritjen e shijes pikante të tij

Cila është Teknologjia e Kultivimit të Rilkës?

Cilët afate mbjelljeje rekomandohen në fushë?
Rilka mbillet drejtpërdrejt me farë. Për këtë qëllim toka përgatitet mirë në vllaja të sistemuara, mbi të cilat bëhet shpërndarja e farës me dorë ose mbjellja me rreshta. Rilka mund të mbillet në fushë të hapur gjatë gjithë vitit. Mbjellja bëhet me dorë në sipërfaqe të vogla ose me makinë me rreshta në sipërfaqe të mëdha.

Sa duhet të jenë distancat e mbjelljes?
Distancat më të rekomanduara të mbjelljes së rilkës janë në rreshta 10-15 cm. Sasia e farës së që përdoret për një dynym tokë është 0.5-2 kg, më e lartë në mbjelljet me dorë dhe më e ulët në mbjelljet me makinë me preçizion.

Dendësia e duhur luan rol të veçantë në prodhimin e rilkës (njëtrajtshmëri, cilësi frutrrënjori, mbrojtje nga sëmundjet, etj.). Ajo është në varësi të zonës së kultivimit, periudhës në të cilën bëhet kultivimi dhe të varietetit. Në përgjithësi synohet të sigurohen 200-300 bimë/m². 

Një proces me rëndësi, gjatë mbjelljes, konsiderohet njëtrajtshmëria në madhësinë e farës, me qëllim që të sigurohen bimë me zhvillim të njëjtë dhe vjelje të njëkohëshme. Rezultate më të mira merren kur përdoren fara me përmasa më të mëdha. Farat nuk duhet të mbillen më thellë se 1.5-2 cm, në rast të kundërt do të kemi mbirje jo të njëjtë dhe frutrrënjorë jo të rregullt.

Çfarë shërbimesh agroteknike kryhen për rilkën në fushë?
Rrallimi i bimëve. Në mbjelljet e rilkës me makina të thjeshta, pas mbirjes bëhet rrallimi duke i lënë ato në çdo 3-5 cm. Në rastin e mbjelljeve me makina me preçizion kjo masë agroteknike nuk ka nevojë të bëhet.

Shërbimet e tjera agroteknike konsistojnë në shkrifërimin e sipërfaqes se tokës, ujitjen ose kullimin, luftimin e barërave të këqia. Barërat e këqija mund të hiqen me mjete mekanike, me prashitje ose me dorë. Luftimi i barërave të këqija me herbicide nuk rekomadohet për rilkën duke patur parasysh ciklin e shkurtër kultural të saj.

Mbrojtja nga sëmundjet dhe dëmtuesit
Rilka ka periudhë të shkurtër kultivimi. Në kushte të përshtatshme kultivimi ajo nuk preket nga sëmundjet dhe dëmtuesit, kështu që kultivuesit më shumë angazhohen në masat agroteknike dhe më e rëndësishmja është përdorimi i farës së shëndetshme për mbjelljen e saj, duke eleminuar kështu preparatet kimike, gjë që e bën rilkën më të pastër kimikisht dhe më të pëlqyeshme si konsum i freskët.

VJELJA DHE RUAJTJA E PRODHIMIT TË RILKËS
Si ndryshon mënyra e vjeljes në varësi të tipit të kultivarit, të përdorur për mbjellje dhe periudhës së kultivimit;

  • Mbas 30 ditësh në kultivarët me frutrrënjor të rrumbullakët e me cikël të hershëm.
  • Mbas 50-60 ditësh në kultivarët e vonshëm me formë të zgjatur. Duke e prerë bimën në qafë/rozetën;

Frutrrënjorët shkulen me dorë, ose mjete mekanike, kur ato të kenë arritur një diametër 2-3 cm, sipas kultivarëve. Vonesa në vjelje shkakton uljen e sasisë së prodhimit, për arsye se pulpa e frutrrënjorëve bëhet e sfungjertë dhe pikante. Frutrrënjorët e rilkës normalisht tregtohen të bashkuara në tufa prej 10 copë, të cilat rreshtohen në arka 30x40 cm ose 40x60 cm.

Frutrrënjorët duhet të jenë të rrumbullakët, me diametër 2-3 cm dhe me ngjyrë të kuqe brilante. Ata duhet të kenë gjethe të shëndetshme dhe me ngjyrë të errët. Frutrrënjorët e rilkës mund të ruhen në mjedise me temperatura të kontrolluara në 1-2°C dhe me lagështirë relative të ajrit 95%.

Data e publikimit: 11/11/2024


Lini një koment


Shpërndaj në rrjetet sociale:

VARIETETET AUTOKTONE TË SPECIT

Keni interes të njiheni me varietetet kryesore autoktone apo tradicionale të specieve të kulturave perimore që kultivohen në Shqipëri si dhe me një informacion të shkurtër për kultivimin e tyre? Kërkoni të njiheni me vlerat dhe rëndësinë e tyre për tregun rajonal?

Lexo më shumë

TEKNOLOGJIA E KULTIVIMIT TË QIQRËS

Cilat janë vlerat e qiqrës?

Lexo më shumë

TEKNOLOGJIA E KULTIVIMIT TË ROZMARINËS

Cilat janë sëmundjet, simptomat dhe masat e kontrollit?

Lexo më shumë

VARIETETET AUTOKTONE TË DOMATES

Jeni të interesuar të njheni me varietetet kryesore autoktone apo tradicionale të specieve të kulturave perimore që kultivohen në Shqipëri si dhe me një informacion të shkurtër për kultivimin e tyre?

Lexo më shumë