Rilka është një perime me origjinë aziatike që kultivohet për frutrrënjorin e saj. Është e pranishme pothuajse në të gjitha zonat e vendit tonë në sipërfaqe të vogla në nivelin e kopshteve familjare. Më shumë kultivohet në vendet me klimë të ngrohtë e deri në të freskët.

Përse rilka meriton të përhapet më shumë në vendin tonë? Kjo sepse: 

• Cikli i shkurtër kultural (30-55 ditë), krijon mundësinë për ta kultivuar gjatë gjithë vitit. Kjo bimë ka gjetur një përdorim të gjerë në kuzhinë.
• Konsumohet si gjellë dhe sallatë. Zakonisht për ushqimin përdoret kokëza (tuberi) e grirë me rende. Në formë sallate me vaj e uthull mund të konsumohen edhe gjethet e freskëta ose të grira imët, në supa të ndryshme.
• Rilkat përmbajnë, vaj eterik 7 mg dhe hekur 1 mg. Ajo është mjaft e pasur me vitaminë C, me 100 mg në gjethet e freskëta dhe 20 mg në kokëzën e kuqe.
• Rilkat përdoren për mjekimin e sëmundjeve të mushkërive, kundër gurëve e rërës në veshka. Përdoret gjithashtu në sëmundjet e mëlçisë e të tëmthit si dhe kundër kollës së bardhë dhe hipertensionit. Rilkat kanë vlera në rregullimin e tensionit të lartë të gjakut.

Cilat janë kërkesat e rilkës për klimën, tokën dhe parabimën? Për rilkat klima e butë dhe e freskët është më përshtatshme për të siguruar prodhime me cilësi. 

• Temperatura më e ulët për rritjen e rilkës është 5°C 
• Temperatura më e ulët për mbirje është 6°C
• Temperatura optimale e mbirjes është 25°-28°C
• Temperatura optimale e rritjes është 15-18°C 

Kujtesë për kultivuesit e rilkës!
Hijezimi zvogëlon zmadhimin e frutrrënjorit, ndërsa dita e shkurtër (9 orë) favorizon rritjen e tij në krahasim me ditën 15 orëshe.

Në cilat toka shkon më mirë rilka?
Rilka në përgjithësi preferon toka me përbërje kokrrizore mesatare, me strukturë të mirë, të freskëta, por të kulluara mirë, të pasura me lëndë organike, me pH 5.5-6 për toka ranore dhe 6.5-7 për toka argjilo-ranore.

Cilët nga parabimët i përshtaten më shumë rilkës? 
Parabimë të mira për rilkën janë të gjithë bimët që e lënë tokën të pasur me lëndë ushqimore si rezultat i plehërimit me pleh organik.

KUJDES! Duhet të mënjanohet mbjellja e rilkës pas vetvehtes. Është mirë që të mos rikthehet në të njëjtën tokë për 2-3 vjet. 

Si duhet të përgatitet toka për mbjelljen e rilkës? 
Për përgatitjen e tokës për mbjelljen e rilkës duhet të kemi parasysh këto specifika: 

Punimi i tokës
Përgatitja e mirë e tokës është e rëndësishme për të garantuar mbirje të mira, rritje dhe zhvillim normal të bimëve të rilkës. Punimi i parë bëhet i thellë, rreth 35-40cm. Për një përgatitje të mirë të tokës kryhen dhe punime të tjera si diskime e frezime, deri sa toka të vijë në gjendje të mirë për mbjellje. Punimet e tjera synojnë të krijojnë një shtrat të shkrifët për mbirjen dhe zhvillimin normal të bimëve dhe luftimin e barërave të këqija.

Kanalet kulluese dhe vaditëse
Pas punimit dhe frezimit të sipërfaqes së tokës, është e domosdoshme të përgatitet i gjithë sistemi i kanaleve kulluese dhe vaditëse.

Plehërimi i tokës
Në praktikën e plehërimit të rilkës këshillohet përdorimi i plehut organik të kalbur mirë në kulturën paraardhëse. Në plehërimin bazë, shpërndahen edhe të gjithë llojet e plehërave kimike kryesisht fosforike, potasike dhe azotike.

Sasia dhe raporti i plehërimit 

Si përcaktohet sasia e plehërave që duhen përdorur tek rilka ? 
Kërkesat e rilkës ndaj elementëve ushqyes nuk janë shumë të larta sepse është bimë me periudhë bimore shumë të shkurtër (21-55 ditë) dhe zakonisht mbillet pas kulturave të plehëruara mirë.

Për çdo 100 kg prodhim të freskët, bimët e rilkës tërheqin nga toka rreth 0.3 kg azot (N), 0.1 kg fosfor (P2O5) dhe 0.3 kg potas (K2O) me një raport midis tyre 1:0.3:1.

Për të siguruar një rendiment 15-20 kv/dyn, duhet të plotësohen nevojat si më poshtë: 6-8 kg/ha N, 7-8 kg/ha P2O5 dhe 6-10 kg/ha K2O.

Bimët e rilkës tërheqin nga toka këto sasi elementësh ushqyes:

Klikoni këtu nëse dëshironi të dini më shumë mbi Varietetet, mbjelljen dhe kultivimin e rilkës.