Ngritja e një pemishte është një investim me vlera të mëdha afatgjatë dhe meriton një planifikim shumë të mirë sepse gabimi më i vogël në fillim është me kosto të lartë dhe i pa korrigjueshëm më vonë. Përpara se një kultivues të zgjedhë një vend për ngritjen e një pemishte të re, ai duhet të ketë parasysh faktorët e mëposhtëm:

• Kushtet natyrore (klima, relievi, toka);
• Mundësia e mekanizimit, transportit dhe ujitjes;
• Sigurimi i fuqisë punëtore;
• Kërkesat e tregut (destinacioni për konsum të freskët apo të përpunuar);
• Lëvizja demografike e popullsisë;
• Rentabiliteti ekonomik i investimit të kryer.

Të gjithë këto aspekte përmblidhen në atë që quhet projekti i mbjelljes ku çdo element ka rëndësinë e tij në fushën e planifikimit dhe zbatimit.

Kushtet natyrore (relievi, klima, toka)
Në ngritjen e një pemëtoreje rëndësi ka vlerësimi i relievit. Sipas relievit tokat mund të jenë:

• Të sheshta
• Të pjerrëta
• Shumë të pjerrëta

Tokat e pjerrëta që janë me drejtim nga jugu dhe jug-lindja ngrohen më shpejt në krahasim me ato nga veriu dhe veri-lindja. Kjo dukuri duhet pasur parasysh në vendosjen e kultivarëve të cilët sipas lulëzimit mund të jenë me lulëzim të hershëm, të mesëm dhe të vonë. 

Kështu në zonat e ftohta vendosen kultivarët më të qëndrueshëm ndaj të ftohtit dhe me lulëzim 10 – 15 ditë më të vonë ose e kundërta.

Për këtë qëllim duhet të sigurohen dhe analizohen të dhënat klimaterike shumëvjeçare për temperaturat mesatare, maksimale, minimale, sasia e reshjeve, si dhe dhe shpërndarja e tyre gjatë vitit, sasia e orëve me ndriçim diellor, drejtimi i erërave mbizotëruese, mjegulla, brymat (kryesisht ato të vonat në pranverë dhe të parat në vjeshtë), breshëri si dhe sasia e orëve me temperatura nën 0°C.

Përzgjedhja e specieve dhe kultivarëve, vendosja e tyre sipas relievit dhe pjerrësisë së tokës
Përcaktimi i species dhe kultivarit është momenti më i rëndësishëm gjatë studimit dhe hartimit të projektit të ngritjes së pemëtores. Përzgjedhja e species dhe kultivarit duhet t’i përshtatet kërkesave për tokën, kërkesave të klimës dhe mikroklimës, destinacionit të prodhimit (për konsum të freskët apo përpunim industrial), përshtatjes (qëndresës) ndaj transportit, ruajtjes në kushte të ndryshme, etj. Në tokat e pjerrëta, në fundin e saj fillohet me vendosjen e species së pjeshkës, kajsisë dhe vazhdohet me hurmën, mollën, ftoin, fikun, kumbullën, dardhën, qershinë dhe bajamen. 

Gjithashtu, brenda species duhet të mbahet parasysh që në fillim të pjerrësisë (luginat) duhet të fillohet me varietete me pjekje të vonshme dhe më sipër duhet të vendosen varietetet që piqen më herët. Në pjerrësitë me drejtim nga veriu, ose veri-lindja e veri-perëndimi, duhet të mbillen varietete me pjekje të vonshme, ndërsa në ato me drejtim nga jugu, ose jug-lindja e jug-perëndimi, duhen mbjellë varietete me pjekje të hershme. Arrat dhe lajthitë shkojnë shumë mirë buzë përrenjve dhe lumenjve, sepse lëvizjet e rrymave të ajrit i përshtaten më mirë këtyre specieve për pllenimin gjatë periudhës së lulëzimit. 

Llojet e pemëtoreve
Nisur nga numri i bimëve për njësi të sipërfaqes (për ha) i klasifikojmë:

• Pemëtore të zakonshme, me 400 – 600 bimë/ha;
• Pemëtore intensive, me 1000 – 5000 bimë/ha;
• Pemëtore super intensive, me 5000 – 1000 bimë/ha;
• Pemëtore livadh, me mbi 10000 bimë/ha.

Kërkesa ndaj tokës
Pemët frutore kanë kërkesa relativisht të larta për tokën. Pavarësisht se këto bimë kanë një sistem rrënjor mjaft të zhvilluar dhe të aftë për t'u rritur sa më thellë në tokë dhe me aftësi të larta për të asimiluar lëndët ushqimore dhe ujin, përzgjedhja e tokës ka rëndësi sepse pemëtoret për prodhimin e frutave do të qëndrojnë për një periudhë të gjatë në atë tokë, shumë më të gjatë se sa bimët e tjera bujqësore (përveç ullirit). Nga ana tjetër cilësia e prodhimit të frutave është e lidhur ngushtë edhe me përmbajtjen e elementëve ushqimore që ndodhen në tokë, si dhe me cilësitë e tjera agronomike të saj.

• Quhet tokë ideale dhe e përshtatshme për pemë frutore, toka e cila në përbërjen e saj ka: rërë 50%, argjilë 25%,  gëlqere 15% dhe humus 10%.
• Toka duhet të jetë e freskët në periudhën e verës, të mos mbajë ujë në dimër.
• Toka deri në thellësinë 80 cm duhet të ketë 1-2gN, 1-2 g P205 , dhe 0,4g K20 të asimilueshëm në 100g tokë.
• Toka duhet të jetë e shkrifët dhe jo kompakte.
• Pehashi (pH), duhet të jetë lehtësisht acid ose neutral (5,5-7,5).
• Nëntoka, të paktën deri në thellësinë 1,5 m, duhet të jetë e shkrifët dhe e përshkueshme nga uji.
• Ujërat nëntokësore nuk duhet të jenë më pak se 1,5 m.

Këshillohet që toka e zgjedhur për pemishten e re, duhet të jetë me një konfiguracion të rregullt, mundësisht e sheshtë, ose edhe e pjerrët, por me një sipërfaqe uniforme, me qëllim që të lejojë mekanizimin e proçeseve te punës gjatë shërbimeve agroteknike. Tokat me taban të cekët, me thellësi të shtresës aktive deri në 50 cm, konsiderohen jo efektive për pemëtoret e reja. Pjerrësia më e pranueshme e tokës është ajo që lejon ndërtimin e rreshtave të bimëve në drejtimin veri-jug. Në këtë drejtim pemët marrin maksimumin e ndriçimit diellor.

OPERACIONET QË KRYHEN PËR NGRITJEN E NJË PEMËTORJE TË RE

Pas zgjedhjes së vendit të përshtatshëm, për ngritjen e pemëtores së re, duhet të kryhen disa operacione si: pastrimi i vendit, ndërtimi i sistemit të kullimit dhe të ujitjes, sistemimi sipërfaqësor (nivelimi, tarracimi, vetulloret, etj.) punimi i tokës, përcaktimi i numrit të bimëve për njësi të sipërfaqes dhe distancat e tyre, piketimi i gropave, hapja e gropave, zgjedhja e fidanit dhe përgatitja e tij për mbjellje, koha e mbjelljes, mbjellja e fidanit,  mulçërimi, etj.

Mbështetur në këto aktivitete hartohet preventivi i mbjelljes së pemëtores.

Pastrimi i vendit dhe  disiplinimi i ujërave 
Pastrimi i vendit, konsiston në heqjen e bimëve të egra, ferrave, gurëve, trungjeve, etj, dhe ky proçes duhet të bëhet me mjete mekanike ose me krahë nëse janë sipërfaqe të vogla. Disiplinimi i sistemimit të rrjetit kullues dhe ujitës, konsiston në largimin e ujërave të tepërta të reshjeve dhe uljen e ujërave nëntokësore me qëllim që ato të jenë në thellësinë më poshtë se 1,5 m. Për këtë qëllim hapen kanalet kulluese ose bëhet drenazhimi i përhershëm. Drenazhimi i përhershëm rekomandohet në ato raste kur niveli i ujit është më afër sipërfaqes së tokës dhe sipas mundësive ekonomike. Gjithashtu punohet në sigurimin e sistemit të ujitjes, përfshirë këtu kanalet e treta, të dyta ose ndërtimi i sistemit të ujitjes me pika.

Sistemimi sipërfaqësor 
Sistemimi i sipërfaqes së tokës bëhet në varësi të pjerrësisë natyrale që ka toka. 

• Në tokat e sheshta me pjerrësi natyrale nga 0-5°, bëhet vetëm nivelimi sipërfaqësor;
• Në tokat me pjerrësi natyrale nga 5 – 12°, duhet të merren masa që toka të sistemohet me tarraca me ulje graduale (me formim të tarracave nëpërmjet disa plugimeve të tokës);
• Në tokat me pjerrësi natyrale të mëdha 12 – 25°, toka sistemohet me tarraca paralel me izoipset e tokës.

Punimi i tokës dhe plehërimi

• Punimi i tokës bëhet qilizmë në thellësinë 70-120 cm. Në tokat e lehta e të shkrifëta, thellësia e punimit është më e cekët dhe mjafton të kryhet deri në thellësinë 70 – 80 cm. Ky proçes realizohet me mjetet speciale të punimit të thellë të tokës.
• Koha më e mirë e punimit të parë të tokës është stina e verës (gjatë muajve korrik e gusht).
• Rekomandohet që para punimit të thellë të tokës të hidhen: 500-600 kv/ha pleh organik, 80-100 kg/ha lëndë aktive P2O5, dhe 40-50 kg/ha lëndë aktive K2O kryesisht në formën e sulfatit te potasit. Në tokat gëlqerore, të cilat zakonisht janë të varfra në hekur, duhet të hidhet edhe sulfat hekuri.
• Plugimi i dytë i tokës mund të bëhet nëse është e nevojshme. Ai duhet të kryhet 7-10 ditë para piketimit dhe hapjes së gropave.
• Diskimi apo frezimi i sipërfaqes së tokës bëhet para piketimit dhe hapjes së gropave  dhe është i domosdoshëm.

Format e mbjelljes
Forma e mbjelljes së pemëtoreve varen nga disa faktorë si relievi i tokës, niveli i mekanizimit, kultivari, etj. Format e mbjelljes së bimëve në një pemëtore janë: forma katrore, forma e katërkëndëshit kënddrejtë, forma trekëndëshe dhe forma e mbjelljes me vetullore. 

• Forma katrore.  Në këtë formë, largësia e bimëve është e barabartë ndërmjet tyre, si ndërmjet rreshtave ashtu edhe ndërmjet bimëve në rresht. Kjo formë mbjelljeje, mund të realizohet për format e kurorave kupore dhe ato piramidale. Kjo formë realizohet kryesisht në tokat me reliev fushor. Kjo formë mbjelljeje siguron një punë të mekanizuar në të dy drejtimet.
• Forma e katërkëndëshit kënddrejtë. Edhe kjo skemë mbjelljeje realizohet në tokat me reliev fushor. Në këtë rast largësia/hapësira ndërmjet rreshtave është më e madhe se ajo e bimëve në rresht. Në këtë rast rreshtat duhet të drejtohen në drejtimin veri-jug, me qëllim që bimët të ndriçohen sa më mirë nga dielli. Në rastet kur pjerrësia natyrale është mes 10-12°, atëherë drejtimi i rreshtave duhet të jetë perpendikular me pjerrësinë më të madhe (ose paralel me izoipset). Edhe në këtë formë mbjelljeje, mund të realizohen lehtësisht kurorat kupore, piramidale dhe palmetë.
• Forma e një trekëndëshi trebrinjënjëshëm. Kjo formë aplikohet kryesisht në tokat e pjerrëta, me pjerrësi natyrale 12 – 24°, ku mundësia e mekanizimit me mjetet e zakonshme për punimin e tokës është më e kufizuar. Bimët mbillen në të tre kulmet e këndeve të një trekëndëshi trebrinjënjëshëm. Numri i bimëve në këtë rast është 12-15% më i lartë se sa forma e mbjelljes katrore, apo ajo e katërkëndëshit kënddrejtë. Forma e kultivimit të kurorës këshillohet të jetë piramidale ose kupore.
• Forma e mbjelljes me vetullore. Kjo formë aplikohet në toka shumë të pjerrëta, me pjerrësi natyrale mbi 25°. Drejtimi i vendosjes se rreshtave duhet të bëhet paralel më izoipset ose perpendikular me pjerrësinë më të madhe. Në këtë rast, për çdo bimë është e domosdoshme të bëhet nga një vetullore me një sipërfaqe rreth 8-12 m².

Përcaktimi i numrit të bimëve (distancat e mbjelljes)
Numri i bimëve për njësi të sipërfaqes përcaktohet në varësi të relievit të tokës, kultivarit, nënshartesës, shkallës së mekanizimit, formës së mbajtjes së kurorës, etj. Tendenca e sotme e kultivuesve të pemëtoreve, është rritja e numrit të bimëve për njësi të sipërfaqes, duke aplikuar format e ulëta të kurorës. Është vërtetuar se format e ulëta të kurorës çojnë në rritjen dhe përmirësimin e cilësisë së prodhimit. Gjithashtu, format e ulëta të kurorës lehtësojnë edhe punën e vjeljes me dorë. Për ngritjen e pemëtoreve me numër të madh bimësh për njësi të sipërfaqes zgjidhen kultivarë:

• që zhvillojnë kurorë të ulët dhe të mbledhur; 
• kryesisht të shartuara me nënshartesa vegjetative; 
• të përshtatshëm për të pranuar aplikimin e krasitjeve për të formuar kurora të ulëta dhe të detyruara. 

Piketimi dhe hapja e gropave
Piketimi. Gropat piketohen në përputhje me format e kultivimit të cilët përcaktohen më parë. Piketimi të bëhet sipas skemave të përcaktuara me rreshta të drejta, në distanca të sakta ndërmjet rreshtave dhe bimëve brenda rreshtit. Fillimisht blloku ndahet në parcela, ku përcaktohen rrugët, vendqëndrimet, zona e kthesave të mjeteve të punimit të tokës, të shërbimeve agroteknike dhe të transportit, etj. 

Në tokat fushore, me qëllim që rreshtat të ndërtohen në vijë të drejtë dhe në kënd të drejtë (gone), është e domosdoshme që në fillim të procesit te piketimit të gropave, të realizohet këndi 90°. Kjo realizohet nëpërmjet formimit të një trekëndëshi kënddrejtë me anë të spangos ku njëri katet (A) të jetë A = 3 m, tjetri B = 4 m dhe hipotenuza C = 5 m. 

Në tokat kodrinore, orientimi i mbjelljeve bëhet duke filluar nga pjerrësia më e madhe dhe në drejtimin veri-jug, pastaj blloku ndahet në parcela, ku përcaktohen rrugët, vendqëndrimet, zona e kthesave të mjeteve të punimit të tokës dhe të shërbimeve agroteknike si dhe të transportit, ashtu si në tokat fushore.

Hapja e gropave. Bëhet në piketën e vendosur gjatë piketimit. Në fillim merret një dërrasë 1,5 m e gjatë ku i hapen 3 të thelluara (në formë trekëndëshi); një në mes dhe dy të baraslarguara në skajet e saj. 

Dërrasa vendoset në gjatësi të rreshtit duke futur piketën në të thelluarën e mesit të dërrasës. Tek dy të thelluarat e skajeve ngulen dy kunja të tjerë, me qëllim që të ruhet kontrolli dhe saktësia e mbjelljes gjatë procesit të mbjelljes. 

Në rastin kur toka më parë ka qenë e pluguar qilizmë, gropat hapen në përmasat 50 x 50 ose 60 x 60 cm. Nëse punimi i parë nuk është bërë qilizmë, atëherë përmasat e gropave bëhen 70 x 70 cm ose 80 x 80 cm. Gropat hapen me krah, ose në mënyrë të mekanizuar. Dheu deri në thellësinë 25 cm hidhet në një anë ndërsa pjesa tjetër hidhet në anë tjetër. Gropat rekomandohet të hapen në vjeshtë. Kur hapen në pranverë, është e këshillueshme që ato të hapen të paktën 3 javë para mbjelljes, me qëllim që dheu të mobilohet mirë nga mikro-organizmat.

Përgatitja e fidanit për mbjellje dhe teknika e mbjelljes

Për të ndërtuar një pemëtore cilësore është e domosdoshme që fidanët të jenë të të njëjtit standard. Preferohen fidanët e kategorisë së parë dhe të dytë. Fidanët e kategorisë së tretë nuk duhet të mbillen të përziera me dy të parat. Ato mund të mbillen në vende të veçanta me qëllim që shërbimet agroteknike të bëhen më të diferencuara. 

• Fidanët duhet të jenë sipas standardeve, as më të vogla dhe as më të mëdha se sa ata tregues që janë të shënuar në standardin e fidanëve të pemëve frutore.
• Periudha më e mirë e mbjelljeve të pemëtoreve janë muajt dhjetor deri më 15 shkurt, periudhë kur fidanët kanë hyrë plotësisht në fazën e qetësisë dimërore. Mbjellja e fidanëve mund të bëhet deri në fillim të pranverës, ose rreth 15-20 ditë para fillimit të lëvizjes së lëngjeve ose bymimit të sythave. Në rastin e mbjelljeve të pranverës, përqindja e zënieve është më e vogël se sa ato të mbjella në vjeshtë.

Përgatitja e fidanit për mbjellje, konsiston në krasitjen (shkurtimin) e sistemit rrënjor deri në 25 cm gjatësi dhe këshillohet lyerja e tyre me një përzierje bajgë + argjilë në raporte 1:1. Kjo ndihmon në zënien e shpejtë dhe të sigurtë të fidanëve. Një ditë para fillimit të mbjelljes, fidanët futen ne ujë të rrjedhshëm për 15-20 orë me qëllim që ato të marrin sasinë e ujit që kanë humbur gjatë kohës se ruajtjes/shtratifikimit, apo transportit të tyre. Trupi dhe rrënjët e fidanit para mbjelljes, është mirë të dezinfektohen me 1% lëng bordolez (CuSO4*5H2O).

Teknika e mbjelljes së fidanit. Mbjellja është mirë të bëhet nga dy persona, ku njëri mban fidanin ndërsa tjetri hedh dheun. Këshillohet që dheu i shtresës së sipërme, deri në 25-30 cm thellësi, të përzihet me plehrat kimike dhe organike dhe më pas të hidhet në fundin e gropës. 

Sasia e plehrave për një rrënjë, duhet të jetë: 10-15kg pleh organik, 150-200g superfosfat, rreth 150-200g nitrat amoni, 150 - 200g sulfat potasi (ose lloje të tjera plehrash; mjafton që të barazohen në lëndë aktive). Sipër dheut të përzier me plehra duhet të hidhet dhe i pastër.

Kujdes! Asnjëherë sistemi rrënjor nuk duhet të kontaktojë me plehrat organike dhe ato minerale sepse pengon zënien e fidanit. Dheu i thellësisë mbi 25-30 cm, nuk duhet të përdoret për mbushjen e gropës. Ajo masë dheu duhet të merret në një vend tjetër pranë gropës dhe të mbulohet sistemi rrënjor duke e ngjeshur lehtë, me qëllim që të realizohet kontakti sa më i mirë i dheut me rrënjët.

Për fidanët e përgatitur me anë të shartimit, pika e shartimit duhet të jetë 3-5 cm mbi sipërfaqen e tokës. Kjo bëhet me qëllim që mbishartesa të mos rrënjëzoje. Nëse fidani është përgatitur pa shartim, por me anë të farës (kryesisht për fidanët hibride), apo i përgatitur me anë të metodave të tjera vegjetative, atëherë qafa e rrënjës së fidanit duhet të jetë 4-6 cm nën sipërfaqen e tokës.

Nëse pas mbjelljes nuk ka shira, fidanët duhet të ujiten menjëherë me rreth 10-20 litra ujë për fidan dhe më pas u hidhet dhé i shkrifët. Rreth 10-12 cm larg fidanit vendoset huri mbështetës, lartësia e të cilit duhet të jetë nën lartësinë e degës se parë skeletore, me qëllim që gjatë lëkundjeve nga era, degët skeletore të mos dëmtohen. Më pas, bëhet lidhja e hurit me fidanin në formën e numrit tetë (8).

Mulçërimi (bykosja), konsiston në mbulimin e gropës me barishte, fier, byk, etj, në trashësinë deri në 10 cm dhe lihet ashtu deri në vjeshtë. Mulçërimi bëhet kryesisht në kushtet e pa-ujitshme dhe shërben për të penguar avullimin e ujit nga gropa. Kjo masë ndikon në rritjen e sigurisë së zënieve.